Schietwilg (Salix Alba L.)
Relevante planteninfo
Behoort tot de Wilgenfamilie (Salicaceae). Het is een boom met brede kroon. Kan tot 20m hoog worden, met overlangs gekloofde, grijsbruine bast. De twijgen hangen vaak over en zijn zeer buigzaam. De bladeren zijn verspreid, fijngezaagd en lancetvormig, tussen 6 en 10cm lang met korte steel. Vanboven zijn de bladeren grijsgroen, aan de onderkant blauwgrijs maar steeds aanliggend en zilverig behaard. Het is een tweehuizige plant die bloeit in april/mei. De katjes verschijnen samen met de bladeren.
Van april tot mei: mannelijke katjes (gele) zijn gebogen en opgericht aan korte loten (tot 7 cm). Alleen meeldraadbloemen. Het schutblad (per bloem) is bleekgeel. Bladeren zijn zijdeachtig behaard. Taaie takken.
Vrouwelijke katjes (groen, later wollig) zijn ook gebogen en opgericht (tot 5 cm) maar bij rijpheid zijn ze gestrekt. Het vruchtbeginsel is kaal en zittend zonder stijl.
Windbestuiving. Vanaf juni komen er veel witte, harige zaden uit de tweekleppige doosvruchten.
Oudere schors is grijs met diepe groeven.
Vindplaats: natte, voedingrijke bodems, in loofbossen, langs rivieren en graslanden.
Inheems in Europa, Afrika en Centraal Azië. Komt als ingevoerde boom ook in Noord-Amerika voor.
Eetbaarheid
De bladeren van de schietwilg kan kan men in april, als de bladnerven nog niet te taai zijn, rauw eten of verwerken in salades. Men kan ze ook garen maar dan smaken ze minder goed. Je kan ze dan beter met andere pittige kruiden door spinazie of groentenvullingen mengen. Van april tot juni kan je de bladeren drogen en er thee van zetten.
Het cambium van de bast kan je van maart tot april koken en als stevige pasta bereiden (eerst in flinterdunne reepjes snijden alvorens te koken). Je kan het cambium in noodgevallen ook drogen en vermalen tot aanmengmeel. Let evenwel op : neem uitsluitend het cambium van door weersomstandigheden of snoei afgevallen boomdelen ! Verwonding van de schors en/of bast kan de levende boom ernstig beschadigen !!!!!
De smaak: verse bladeren smaken mild sla-achtig, maar met een stevigere beet. In de zomer wordt de smaak sterker. De geur van het gedroogd, jong blad is zoals het aroma van melisse.
OPGELET: hoogstens een handvol bladeren per dag eten. De salicine in de bladeren kan in grote hoeveelheden schadelijk zijn (maagpijn).
Volksgeneeskunde
De schietwilg is reeds eeuwen een geneeskrachtige plant die al voor onze jaartelling werd ingezet tegen ontstekingen. Reeds in de 4e eeuw prees Theophrastus van Efese de medicinale eigenschappen. Begin 19de eeuw werd uit deze plant de eerste geneeskrachtige stof geïsoleerd (1830: door de Franse apotheker Pierre Leroux).
Thee van de bast kan met succes worden aangewend bij lichte, met koorts gepaard gaande verkoudheid en andere infectieziekten, evenals bij acute en chronische pijnen.
Wordt gebruikt tegen koorts, pijn, reumatische klachten, poliartritis, jicht, diarree, onzuivere huid, eczeem.
Opgelet: drink de thee niet tijdens de zwangerschap, want reeds in de oudheid was de afdrijvende werking daarvan bekend.
Homeopatisch: bij jicht en reuma toegepast
Wanneer verzamelen? Schors van meerjarige takken in april-mei of oktober.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Bij welke indicaties wordt deze boom gebruikt? Bij acute en chronische reumatische aandoeningen met lichte tot matige pijn (vooral gebruikt bij chronische lage rugpijn). Bij milde hoofdpijn van diverse oorzaken. Bij jicht en spierpijn (artritis urica en myalgie).
Uitwendig: toegepast bij verzweringen, wonden, bij roodheid en als gorgelmiddel. Ook als middel tegen wratten.
Welk deel van de plant wordt in welke hoedanigheid gebruikt? Vooral Cortex Salicis (bast), in mindere mate Folium Salicis (blad). De bast wordt verwerkt als tinctuur, droogextract, poeder en uitwendig als afkooksel in omslagen en als droogsel in zalven en pleisters. Het blad wordt als infuus gebruikt.
Heel zelden worden de mannelijke katjes gebruikt als infuus bij slapeloosheid of zenuwachtigheid.
Zijn er bekende contra-indicaties? Vermijden tijdens zwangerschap en borstvoeding. Niet geven aan kinderen vanwege het risico op Reye’s syndroom. Niet geven aan personen met een actieve bloeding of voor een chirurgische of tandheelkundige ingreep vanwege het THEORETISCH bloedverdunnend effect. Niet geschikt voor personen die overgevoelig zijn aan salicylaten en astmalijders.
Bijkomende info/weetjes
De schietwilg kan tot 200 jaar oud worden en wordt vanwege de tenen als treurwilg of knotwilg gekweekt.
Tijdens en na de twee wereldoorlogen, toen de medicijnen uiterst schaars waren, steeg de wilgenbast weer in aanzien.
Op latere leeftijd is de Wilg dikwijls hol vanbinnen.
Er zijn circa 300 wilgensoorten bekend, die onderling soms sterk kruisen. Ook de bittere wilg (Salix purpurea L.) en de kraakwilg (Salix fragilis L.) worden medicinaal gebruikt.
De bekende “aspirine” is slechts een chemisch gefabriceerde modificatie van de van nature in de schietwilg voorkomende stof salicylaat (ontstekingsremmende stof).
Tip bij inname : Schietwilgenbast bevat tanines en vermindert de opname van onder andere calcium, magnesium en zink. Daarom best geen voedingssupplementen of ijzerpreparaten tegelijk innemen met een wilgenbastpreparaat.
De schietwilg werd vroeger aanzien als het symbool van smart en verlatenheid: men droeg bijvoorbeeld een wilgenkrans als men in de steek gelaten was door zijn geliefde.
Het hout werd ook gebruikt om er klompen van te maken en de twijgen werden gebruikt om er manden van te vlechten of afsluitingen van te maken.
